VLADEMİR NABOKOV

Çoğunlukla psikolojik nitelikli ve karmaşık yapıya sahip kitaplarıyla tanınan Vladimir Nabokov, itibarlı ve varlıklı bir ailenin oğlu olarak 22 Nisan 1899'da Sen Petersburg'da dünyaya geldi. Babası Ekim Devrimi'nden hemen sonra Rusya'yı terk eden ünlü bir hukukçu ve politikacıdır. Küçük yaşlardan itibaren edebiyata merak salan Nabokov, öğrencilik yıllarında yazdığı ilk şiirlerini özel olarak bastırır. Ailesi Rusya'yı terk ettikten sonra 1919 yılında Yunanistan ve Fransa üzerinden İngiltere'ye gelen Vladimir Nabokov, Cambridge'de Latin ve Slav dilleri ile entomoloji eğitimi gördü. Yüksek öğrenimini tamamladıktan sonra 1922 yılında Berlin'e taşındı. Berlin'de hayatını özel ders vererek ve göçmen gazetelerine yazı yazarak kazandı. 1925 yılında Rus kökenli Yahudi Vera Slonim ile evlendi. Ancak bir yıl sonra yazdığı Maşenka adlı romanında, göçmen olarak Berlin'de yaşayan ve yurdunda bıraktığı kız arkadaşını aklından çıkaramayan bir gencin ekseninde yüreğindeki sevdanın Rusya'da kaldığını anlatır.

Papaz, Kız, Vale adlı yapıtında ise üçlü bir ilişkiyi ele alan yazar, oyun kağıtlarını mecazi anlamda kullanarak bölümlerin sayısını belirli bir rengin kağıt sayısına uydurur.30'lu yılların ortalarına kadar yazdığı romanlarında hayatın anlamını sorgulayıp, göçmen olmanın verdiği yabancılık duygusunu inceler.

Gözcü adlı yapıtında ilginç bir yöntem benimseyerek bir intihar girişimini anlatır ve bundan böyle dünyayı bir ölünün görüş açısından algılayan göçmenin öyküsünü aktarır. Ölüm sebebini ve ne şekilde öleceğini bilmesine rağmen ne o malum zamanı kestiremeyen bir adamın öyküsünü ele aldığı İnfaza Çağrı, yazarın yaşamla ölüm arasındaki gerilimi ele aldığı eseridir. 1935 yılında başlayıp üzerinde iki yıl boyunca çalıştığı, Berlin'e göç eden bir Rus şairini konu aldığı Armağan, sanatsal bir olgunlaşma sürecinin eseri olduğu kadar yazarın değişik edebiyat biçimleriyle uzlaştığının da göstergesi niteliğindedir.

Nabokov'un yaşamı göçmenlikler üzerine kuruldu. Almanya'nın Fransa'yı işgalinden kısa bir süre önce o tarihten sonraki yaşamını edebiyat dersleri vererek sağlayacağı ABD'ye gitti. 1947'de Nasyonal Sosyalizmi fon alarak yaşamı anlatan Uğursuz Dönemeç adlı romanı yayınladı. Adam Krug adını taşıyan roman kahramanı gerçeği dünya görüşüyle bağdaştırmaya çalışırken, yanlış değerlendirdiği bir diktatörlük rejimi tarafından yokoluşa doğru sürüklenir. Hemen hemen tüm romanlarında olduğu gibi yazar, bu eserinde de görüş açısını sık sık değiştirerek karmaşık bir anlatım strüktürü seçer.

Nabokov'un Lolita adlı romanını pek çok yayınevi yayınlamayı reddedince daha çıkmadan önce tanınmaya başlandı. Daha sonradan Stanley Kubrick tarafından sinemaya da uyarlanan ve büyük skandal yaratan bu eser reşit olmayan bir kıza duyulan aşk ile cinselliğin açık anlatımını ifade ediyordu. Sonunda bu yapıt pornografi uzmanı olan Fransız yayınevi tarafından 1955'te, üç yıl sonra da ABD'de yayınlandı. Lolita tutkulu bir adamın yasak aşkını anlattığı bir savunma yazısı biçiminde kaleme alınmıştır. Bu yapıtın konusu, sahiplenmek istediğini yıkan, gerçekleştirilemeyen bir tutkudur.

Konuk olarak gittiği ABD'ye uyum sağlayamayan, sevimli bir profesörün portresini çizdiği Pnin, yazarın yeniden Rus muhacirinin öyküsünü dönüş romanıdır. Romanlarında sürekli olarak şimdiki zamanla geçmiş arasında gidip gelen Pnin, böylece değişik biçimlerde okunmasına izin veriyordu.

60'lı yıllarda yazdığı Aile Tarihi adlı yapıtı, ensest bir ilişkiyi anlatmakla birlikte çağın bir fenomenine ilişkin araştırma yazısı olma özelliği taşımaktadır. Nabakov, 70'li yıllarda çok sayıda öykü kitabıyla birlikte son romanı Soytarılara Bak'ı da tamamlayarak yapıtlarında şifreli göndermeler yapan bir yazarın hayatına ilişkin itirafnamesidir.

Tarihler 2 Temmuz 1977'yi gösterdiğinde, yapıtlarıyla skandallar yaratan 78 yaşındaki Vladimir Nabokov, bronş enfeksiyonu nedeniyle Lozan'da yaşamını yitirmiştir.

Eserleri
Roman: Maşenka (1926), Papaz, Kız, Vale (Korol, dama, valet, 1928), Lushin'in Savunması (Zastica Luzina, 1930), Gözcü (Sogljadataj, 1930), Kahramanlık (Podvig, 1932), Ümit Kırıklığı (Otcayanie, 1934), İnfaza Çağrı (Priglaşeniye nakasn, 1935), Armağan (Dar, 1937), Valsin Keşfi (Izobretenie valsa, 1938), Karanlıkta Kahkaha (Laughter in the Dark, 1938), Kafanın Uçurulmasına Çağrı (Invitation to a Beheading, 1938), Olay (Sobytie, 1938), Sebastian Knight'in Gerçek Yaşamı (The Real of Sebastian Knight, 1941), Uğursuz Dönemeç (Bend Sinister 1947), Dokuz Hikaye (Nine Stories, 1947), Pnin (1957), Lolita (1958), Renksiz Ateş (Pale Fire, 1962), Aile Tarihi (Ada or Adror: A Family Chronicle,1969), Saydam Şeyler (Transparent Things, 1972), Soytarılara Bak (Look at the Harlequins, 1974)